Quế Lan Hương tên khoa học Aerides Odorata, là loài lan đơn
thân thuộc chi Giáng hương cùng với Lan Tam Bảo Sắc, Đuôi Cáo, Sóc Lào…
Hàng rời khai thác từ rừng để bán ra trên thị trường thường
dài khoảng 20-30 cm, tuy nhiên cây già hoặc trồng thuần lâu năm có thể dài đến
1m. Hình dáng lá dáng tương tự Tam Bảo Sắc nhưng thường sẫm hơn, lá to và dày
hơn, bản lá rộng khoảng 3-6 cm, dài 20-30 cm.
Quế có cây lá xếp, cây lá lướt.
Cây lá xếp nhìn dáng thẳng, chắc chắn, cứng cáp, thường phát triển theo hướng
ngóc chếch lên trên, các lá mọc sát nhau trên thân và lá thường ngắn và dày hơn
loại lá lướt một chút; cây lá lướt nhìn dáng cây lả lơi, hơi ngúc ngắc, lá mọc
thưa nhau rõ rệt, lá dài, mỏng hơn loại lá xếp, thân nhỏ mềm hơn nên khi phát
triển dài ra cây thường ngả ngang do sức nặng của cây còn ngọn vẫn lượn cong
lên hướng sáng.
Hoa dạng chùm dài khoảng 20-30 cm, gồm nhiều bông đơn kích cỡ
2.5-3.5 cm. Cánh dày hơi tròn đến tròn, lưỡi hoa nhọn như quả ớt cong lên trước
mặt hoa. Quế mới nở hoa thường có màu trắng pha xanh lục, sau vài ngày chuyển dần
sang trắng ngà, gần tàn chuyển sang màu vàng ngà.
Cách trồng & chăm sóc Quế Lan Hương
Mùa hoa của Quế: nở trong tháng 8, 9 dương lịch nên người ta còn hay gọi
là Quế tháng 8. Độ bền khoảng 15-20 ngày, mùi hoa rất thơm, thơm đậm
mùi quế, đứng xa xa đã thoảng thấy mùi, phải nói xét về hương thì Quế
Lan Hương thuộc hàng đầu, do vậy đây là một trong số các loài lan rừng
được ưa chuộng và yêu thích nhất.
Quế là loài lan dễ thuần dưỡng, không cầu kỳ trong chăm sóc.
Cây ưa nắng, sáng hơn Tam bảo Sắc một chút, vẫn nên treo dưới một lớp lưới che
hoặc có bóng cây để không bị nắng gắt chiếu vào buổi trưa, chiều. Nếu được sống
trong môi trường độ ẩm vừa phải, loại này cho bộ rễ gió khá dài đẹp buông xuống.
Ghép lên cây sống thấy phát triển rất tốt. Nếu không các bạn ghép gỗ nhãn, vũ sữa,
vải, gỗ lũa… thành giò lớn nhìn đẹp hơn và rất thích hợp để rễ bám quấn quanh
giá thể, ưu tiên dùng cách này. Loại lá xếp còn có thể trồng đứng trong chậu gỗ
với giá thể than củi to cùng một ít vỏ thông, xơ dừa miếng (chậu gỗ rất thoáng
nên rễ Quế có thể phát triển thoải mái) còn trồng chậu đất nung thì ít gặp (vì
chậu đất bé và bí hơn chậu gỗ trong khi Quế rất thích thoáng rễ), loại này cũng
không nên ghép dớn bảng vì rễ quế to hơn rễ các loại lan Hoàng thảo, khó đâm
xuyên bảng dớn hơn, đồng thời rễ lan bám trên mặt phẳng không chắc chắn bằng rễ
quấn quanh trụ tròn, mặt khác về mặt thẩm mỹ tôi thấy cũng không đẹp.
Sau khi mua cây về chúng ta cắt bỏ các rễ đã khô teo, cắt bớt
cả phần thân già khô, cắt bỏ các lá hư hỏng, dập nhiều, rễ tươi có thể giữ lại.
Ta đem ngâm toàn bộ cây vào chậu nước pha thuốc B1 hoặc Atonik (tỷ lệ theo hướng
dẫn trên nhãn thuốc) khoảng 2-3 giờ đồng hồ rồi đem trồng. Nên trồng Quế hướng
ngọn chếch lên trên dù ghép xuôi xuống cũng được, ngọn cũng sẽ ngóc lên, đặc biệt
có những thân khi mua đã vừa dài vừa cong như chữ J, chữ C thì ta ghép cho gốc
bên trên, ngọn bên dưới sẽ thuận hơn. Gỗ, chậu và than, vỏ thông nên được ngâm
rửa sạch trong 1-2 ngày trước khi trồng thì an toàn hơn cho cây.
Nếu ghép lan lên gỗ ta sắp xếp các cây quanh khúc cây để về sau cây
lan sẽ phát triển thân lá và cho hoa đều các hướng, áp thân lan vào giá thể,
dùng dây nylon/dây thít nhựa/đóng đinh đai dây nhựa…(có gì dùng nấy) buộc chặt
thân vào khúc gỗ, các bạn xem lại ảnh minh họa ở bài Hướng dẫn chi tiết Cách
ghép lan lên gỗ, treo giò lan vào chỗ thoáng mát, ẩm. Chú ý thời gian mới ghép
chưa ra rễ phải giữ môi trường ẩm mát không thì cây chưa kip ra rễ mới đã bị
vàng lá, rụng lá. Nếu vườn khô thì buộc thêm ít xơ dừa miếng gần thân cây không
lá, tuyệt đối không vì sợ cây khô mà đắp xơ dừa kín mít như đắp chăn. Tùy môi
trường mà phun sương 2-3 lần mỗi ngày, cách 3-4 ngày lại phun B1 hoặc Atonik một
lần vào cuối ngày.
Nếu trồng Quế lan hương vào chậu thì ta thực hiện các bước
sau: đặt gốc cây xuống đáy chậu, cuộn các cọng rễ quanh tròn trong lòng chậu, đừng
tham trồng quá nhiều cây trong một chậu vì sau này rễ Quế phát triển sẽ rất chật
chội và bí, buộc cố định thân cây lan vào dây treo chậu, khoảng trống giữa các
gốc cây ta bỏ chen những cục than củi và xơ dừa miếng/vỏ thông, treo chậu lan
vào chỗ thoáng mát, mỗi ngày phun sương nước một lần vào buổi sáng sớm, khoảng
15-30 ngày sau khi trồng từ các cọng rễ chính và thân cây sẽ đâm ra các đầu rễ
mới. Troognf chạu thì giữ ẩm lâu hơn nên phun sương 1-2 lần mỗi ngày, chú ý nếu
giá thể còn ẩm thì không cần tưới thêm để hôm sau tưới, cách 3-4 ngày lại phun
B1 hoặc Atonik một lần vào cuối ngày.
Khi cây ra rễ mới lúc này mới bón phân cho cây, Quế Lan
Hương là loài lan dễ trồng, dùng phân NPK Đầu Trâu 20-20-20 phun toàn bộ cây
lan 01 tuần/lần từ khoảng đầu tháng 7 dương che đến khi xuất hiện nụ hoa, còn lại
các thời gian khác dùng NPK 30-10-10 tuần/lần. Nếu lười tưới phân nước bạn có
thể sử dụng các loại phân tan chậm đóng túi sẵn cho hoa lan, treo 2-3 túi phân
này lên phần trên quanh khúc gỗ, hay đặt 01 túi lên trên mặt chậu cây để tưới
nước phân ngấm dần ra, sau 3-4 tháng thì thay túi phân một lần. Quế cần độ ẩm
không khí cao nên cần phải được tưới nước mỗi ngày, nên tưới vào lúc sáng sớm
hoặc chiều tối khi ánh nắng đã dịu. Vào mùa hè nên phun phòng các loại thuốc trị
nấm 1 lần/tháng, còn nếu đã lỡ bị nhiễm bệnh thì phải phun thuốc đúng liều lượng
và thời gian như chỉ dẫn trên nhãn đến khi khỏi bệnh. Ở nơi có khí hậu nóng,
khô bạn nên tìm các cách cải thiện độ ẩm như trồng thêm các loại cây cảnh bên
dưới sàn, đặt thêm thùng xốp đựng nước lã bên dưới để làm tăng độ ẩm của không
khí (loại đựng hoa quả ở các hàng hoa quả, người ta người ta bán quả rồi thừa
nhiều thùng, mua khoảng 10k/cái). Cải thiện độ ẩm vườn không chỉ tốt cho việc
trồng lan Quế mà cho cả các loại lan khác vì đa phần lan rừng ưa ẩm mát, đặc biệt
là nhà ai trồng lan trên sân thượng ở các thành phố đồng bằng. Độ ẩm sẽ không
tăng nhanh ngay nhưng sau một thời gian chắc chắn bước vào vườn sẽ thấy mát
hơn.
Trên đây tôi đã chia sẻ về đặc điểm, cách trồng và chăm sóc lan Quế Lan Hương, mong nhận được bổ sung, góp ý từ các bạn để hoàn thiện. Chúc
mọi người trồng lan Quế thành công.
